Κατα αρχήν λίγο ανατομία : επειδή η μήτρα μοιάζει με αναποδογυρισμένο δοχείο, ήδη οι Αρχαίοι Έλληνες ονομάσανε τμήματά της με τα αντίστοιχα ονόματα όπως π.χ. «πυθμένας» (βάση) και «τράχηλος» (λαιμός). Με τον όρο «τράχηλο» δηλαδή εννοούμε το στενό τμήμα της μήτρας προς τη μεριά του κόλπου.
Ο τράχηλος εξωτερικά επικαλύπτεται από μια λεπτή στοιβάδα ιστού, αντίστοιχη με εκείνη που καλύπτει το εσωτερικό του στόματός μας. Τα κύτταρα που αποτελούν αυτή τη στοιβάδα μπορούν να υποστούν αλλοιώσεις που μπορεί να οδηγήσουν μετά από καιρό ακόμα και σε καρκίνο, τον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας.
Ο Παπανικολάου ανέπτυξε έναν τρόπο ανίχνευσης (Τεστ Παπ) όπου «σκουπίζοντας» μερικά κύτταρα από την επιφάνεια του τραχήλου και μετά από εξέτασή τους στο μικροσκόπιο τα κατέτασσε σε πέντε στάδια (από φυσιολογικό έως καρκίνο).
Τα τελευταία χρόνια ανακαλύψαμε ότι δεν διατρέχουν όλες οι γυναίκες τον ίδιο κίνδυνο να εμφανίσουν καρκίνο του τραχήλου. Οι γυναίκες που έχουν το μεγαλύτερο ρίσκο είναι αυτές που ήρθανε σε επαφή με τον ιό των ανθρωπίνων θυλωμάτων (human papilloma virus, HPV). Στη πραγματικότητα, ο ιός δεν είναι ένας, αλλά μια «οικογένεια» που έχει πάνω από 100 μέλη. Από αυτά, υπάρχουν μερικά που προκαλούν καρκίνο (όπως ο HPV 16 και ο HPV 18), άλλα που προκαλούν κονδυλώματα που είναι απλά ενοχλητικά χωρίς κανένα κίνδυνο για την υγεία, και άλλα που δεν φαίνεται να προκαλούν καμία αλλοίωση στις γυναίκες.
Ο ιός HPV είναι «ξάδερφος» του ιού για τον έρπη (herpes simplex virus, HSV) και συμπεριφέρεται ανάλογα: όπως στον έρπη μπορεί η γυναίκα να τον κολλήσει κάποια στιγμή στη ζωή της άλλα να εμφανίζει έρπη μήνες ή χρόνια μετά, έτσι και με τον ιό των ανθρωπίνων θυλωμάτων μπορεί να τον κολλήσει κάποια στιγμή (κυρίως με τη σεξουαλική επαφή) αλλά να περάσουν χρόνια μέχρι να εμφανιστούν αλλαγές.
Σκεφτήκαμε λοιπόν, οτι εάν καταφέρουμε να κατασκευάσουμε ένα εμβόλιο που να προστατεύει τις γυναίκες από το να κολλήσουν τον ιό θα εκμηδενίσουμε και τον κίνδυνο του καρκίνου του τραχήλου (για τους άνδρες δε μας ενδιαφέρει και τόσο, γιατί αυτοί είναι μόνο φορείς και δε κινδυνεύουν για καρκίνο. That’s life!).
Τα δύο εμβόλια λοιπόν που κυκλοφορούν στην αγορά κάνουν ακριβώς αυτό, για τους κυριώς υπεύθυνους ιούς για καρκίνο HPV 16 & 18. Υπολογίζεται οτι θα κατεφέρουμε να μειώσουμε τον κίνδυνο κατά 80%-90%!.
Είναι όμως ασφαλές? Όπως και σε κάθε άλλο φάρμακο που βγαίνει στην αγορά, έχουν γίνει πριν πολλές έρευνες για την ασφάλειά του, και βρίσκεται «υπο επιτήρηση» τα πρώτα χρόνια της κυκλοφορίας του για τυχόν παρενέργειες. Τα δύο αυτά εμβόλια έχουν γίνει πλέον σε πάνω από 100 εκατομμύρια γυναίκες και δενπαρουσιάσανε επιπλέον κίνδυνο από τα υπόλοιπα φάρμακα.
Φυσικά και υπήρχανε γυναίκες που εμφάνισαν προβλήματα, αλλά σε 100 εκατομμύρια γυναίκες είναι στατιστικά σίγουρο οτι και χωρίς το εμβόλιο θα υπήρχαν κάποιες που θα εμφάνιζαν κάποια αρρώστια ούτως ή άλλως!. Το σημαντικό είναι αυτά τα ποσοστά να μην είναι μεγαλύτερα στις γυναίκες που εμβολιαστήκανε, και δεν είναι! Για την ακρίβεια, είναι τόσο ασφαλή που επιτράπηκε να γίνονται και σε παιδιά.
Βέβαια, δε πρέπει να ξεχνάμε οτι κάθε οργανισμός είναι διαφορετικός, και ως εκ τούτου ισχύει και εδώ οτι ισχύει για οποιοδήποτε φάρμακο, οτί προτού αποφασίσετε προέχει να το συζητήσετε με το γιατρό σας
Δημήτρης Ξάφης
Χειρουργός Μαιευτήρ Γυναικολόγος
